Είναι θετικός ή αρνητικός ο ρόλος των ταινιών για τους εφήβους;
Πού σταματάει η φαντασία και ξεκινά η πραγματικότητα;
Τελικά η παρουσίαση των επαγγελμάτων βοηθάει ή όχι;
Πόσες φορές θυμόμαστε από μικρά παιδιά να βλέπουμε τις αγαπημένες μας σειρές ή ταινίες και να ταυτιζόμαστε με τον ήρωα; Όσο πιο αληθοφανείς οι σκηνές, τόσο περισσότερο «βλέπαμε» τον εαυτό μας, άλλες φορές γιατρό σαν τον πρωταγωνιστή, κάποιες άλλες σαν δικαστή ή πράκτορα του FBI!
Μέσω του κινηματογράφου και των σειρών γνωρίζουμε πολλά επαγγέλματα. Συνήθως όμως, βλέπουμε την καθημερινότητα ενός επαγγέλματος στην άνθισή του ή στην καλύτερη εκδοχή του. Παρακολουθούμε τους ήρωές να ασκούν διάφορα επαγγέλματα, να έχουν πολλούς και διαφορετικούς εργασιακούς ρόλους παρουσιάζοντας τις περισσότερες φορές μια εικόνα για τα χαρακτηριστικά του επαγγέλματος που διαφέρει αρκετά από εκείνη της καθημερινότητας.
Πυροσβέστες σώσουν ζωές, δικηγόροι κερδίζουν δίκες, γιατροί γιατρεύουν ασθένειες…
Πόσο όμως τα επαγγέλματα όπως περιγράφονται «αφήνουν» το θεατή να συνειδητοποιήσει τις πραγματικές τους πτυχές;
Έχει ήδη αποδειχτεί από έρευνες εδώ και πολλά χρόνια η επιρροή της εικόνας στα νέα παιδιά. Πόσο θετικό ή αρνητικό ρόλο παίζουν όμως οι ταινίες στην επιλογή του επαγγέλματος ενός εφήβου;
Δύο όψεις ενός νομίσματος
Τα καλά νέα….
Είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο το γεγονός ότι πλέον στις σειρές και στις ταινίες υπάρχει αντιπροσώπευση και από τα δύο φύλα σε επαγγέλματα που είχαν ταυτιστεί στο παρελθόν με τον ανδρικό πληθυσμό. Στο Away ο βασικός ρόλος αστροναύτη ανήκει σε γυναίκα η οποία κυβερνά με επιτυχία το πλήρωμα της στο διαστημικό σταθμό και ολοκληρώνει αποστολές. Βλέπουμε γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις στο χρηματιστήριο, γυναίκες, δικαστές, πυροσβέστες, μαθηματικές διάνοιες, γυναίκες που αλλάζουν τον κόσμο με τις γνώσεις και τις ικανότητές τους.
Νέα πρότυπα που ενδυναμώνουν τα νέα κορίτσια και τα ενθαρρύνουν μέσω της ‘ταύτισης’ με τον ‘χαρακτήρα’ που θαυμάζουν να εξερευνήσουν μία πληθώρα επαγγελμάτων.
H Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών Καριέρας της Αυστραλίας μέσω του site της MyFuture έχει αναφερθεί στη χρήση των σειρών/ταινιών, ως μέσο για εφήβους να επιλέξουν το μονοπάτι της καριέρας που τους ταιριάζει, ανάμεσα σε άλλες δραστηριότητες.
Η δύναμη της εικόνας για ένα έφηβο είναι μεγάλη και μπορεί να επηρεάσει θετικά ανοίγοντάς του νέους ορίζοντες ή αρνητικά!
Τα άσχημα νέα…
Δεν είναι όλα όπως στις ταινίες
Είναι όλα τόσο ρόδινα όμως όπως τα βλέπουμε;
Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Σπάνια αναφέρεται η ιστορία του χαρακτήρα, τι χρειάστηκε για να φτάσει να πετύχει στο επάγγελμά του, ποιες είναι οι δύσκολες στιγμές, ποια στοιχεία χρειάζεται να έχει κάποιος για να ασκήσει το επάγγελμα… Τις περισσότερες φορές οι πρωταγωνιστές είναι ήδη διάνοιες, άριστοι, πάντα πρώτοι σε όλα, δεν αντιμετώπισαν πολλές δυσκολίες ή ακόμα και αν αυτό συνέβη στο τέλος τα κατάφεραν πολύ καλά!
Αυτό δεν αντιπροσωπεύει την αλήθεια.
Στον πραγματικό κόσμο τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή, οι δυσκολίες είναι αρκετές, δεν έχουν όλες οι καταστάσεις αίσιο τέλος, υπάρχουν αποτυχίες, δε μας αρέσουν πάντα όλα…
Οι έφηβοι είναι «περίεργο» να επηρεαστούν ή ακόμα και να επιλέξουν έχοντας ένα ‘τέλειο’ πρότυπο στο μυαλό τους, χωρίς να γνωρίζουν ποιες δεξιότητες χρειάζονται, πόσα χρόνια φοίτησης απαιτούνται, σε ποια πανεπιστήμια μπορούν να μπουν και με ποιον τρόπο, αλλά και όλες τις διαδικασίες επιλογής για μία θέση για να ξεκινήσουν την εργασία τους.
Σε όλες τις θέσεις και σε όλα τα επαγγέλματα υπάρχουν καλές και κακές στιγμές. Υπάρχουν επιτυχίες και αποτυχίες. Όλοι οι επαγγελματίες ακόμα και οι πιο επιτυχημένοι έχουν κάνει και θα ξανακάνουν λάθη. Δεν υπάρχει πάντα αυτό το happy end που παρουσιάζεται τις περισσότερες φορές στις ταινίες.
Εξάλλου «κανείς δεν ξεκινάει ως διευθυντής, με υψηλό μισθό και κύρος!»
Υπάρχουν πολλά, πολλά βήματα πριν από αυτό σε κάθε επάγγελμα.
Υπερ-προβολή συγκεκριμένων επαγγελμάτων
Ας αναρωτηθούμε ποια επαγγέλματα αποτελούν την πλειοψηφία στις σειρές και ταινίες που παρακολουθούμε. Γιατροί, δικηγόροι, πυροσβέστες, αστυνομικοί, αστροναύτες (κυρίως σε σειρές ή ταινίες φαντασίας), δάσκαλοι, διαφημιστές, τραγουδιστές, managers και λίγα ακόμα επαγγέλματα που μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού .
Είναι όμως τα μοναδικά επαγγέλματα που υπάρχουν;
Είναι τα μοναδικά επαγγέλματα με κύρος και χρήματα;
Είναι τα μοναδικά επαγγέλματα μέσα από τα οποία μπορεί κάποιος να νιώσει χρήσιμος;
Είναι μόνο αυτά τα επαγγέλματα που κάποιος ασκώντας τα βρίσκει νόημα σε ό,τι κάνει;
Υπάρχουν πάρα πολλά επαγγέλματα με αξία, με εξαιρετικό ενδιαφέρον, σύγχρονα, με προοπτικές, που μπορεί να ταιριάζουν με τα χαρακτηριστικά μας τα οποία όμως είτε δεν προβάλλονται καθόλου, είτε πολλές φορές ταυτίζονται με ‘αποτυχημένους’ επαγγελματίες που δε στόχευσαν ψηλά ή δεν ήταν αρκετά έξυπνοι.
Στην αγορά εργασίας τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αρκεί να κινητοποιηθούμε και να ερευνήσουμε. Να αναζητήσουμε γνώση και πληροφόρηση για αυτά και να διερευνήσουμε τα χαρακτηριστικά τους και τις συνδέσεις που μπορεί να έχουν με τα δικά μας μοναδικά χαρακτηριστικά.
Εξάλλου στη διαδικασία επιλογής επαγγέλματος σωστό και λάθος δεν υπάρχει. Αναζητούμε απλά τα κατάλληλα επαγγέλματα για εμάς.
Πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την «εικόνα» για την επιλογή επαγγέλματος;
Ο αναστοχασμός και η κριτική σκέψη είναι τα «κλειδιά» της επιτυχίας στην προσπάθειά μας.
1. Αφού δούμε μία σειρά ή μία ταινία, αναλογιζόμαστε εάν μας άλλαξε την άποψη που είχαμε ήδη για κάποια επαγγέλματα.
2. Γράφουμε ποια θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά του επαγγέλματος προβλήθηκαν
3. Ποια σκηνή, ποιο μέρος της σειράς/ταινίας μας έκανε να πούμε «Θέλω να το κάνω και εγώ αυτό»;
4. Σκεφτόμαστε και συζητάμε με την οικογένεια μας, τους φίλους, ή τους εκπαιδευτικούς μας, με ποια θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά των ηρώων ταυτιστήκαμε ή ποια μας απώθησαν.
5. Στη συνέχεια καταγράφουμε 5 βασικά χαρακτηριστικά του επαγγέλματος που θεωρούμε ποιο σημαντικά για εμάς.
Αφού αναστοχαστούμε, είναι η στιγμή για να ερευνήσουμε αξιοποιώντας διάφορες πηγές. Άλλοι επαγγελματίες, φοιτητές, sites, βιβλία μπορούν να μας βοηθήσουν σημαντικά σε αυτή την προσπάθεια. Μπορούμε ακόμη να συμβουλευτούμε έναν ειδικό σε θέματα καριέρας ώστε να συζητήσουμε τις σκέψεις μας, να ανακαλύψουμε επαγγέλματα που να ταιριάζουν με τα χαρακτηριστικά μας αλλά και να σχεδιάσουμε τους στόχους μας και τους τρόπους που θα τους πετύχουμε. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να συνδέσουμε τον ήρωα με την πραγματικότητα.
Οι ήρωες της ταινίας που παρακολουθήσαμε ήταν μια καλή ευκαιρία να προβληματιστούμε, να ερευνήσουμε, να ανακαλύψουμε. Και σίγουρα αυτό είναι το πρώτο βήμα για την ανακάλυψη όσων μας ταιριάζουν!